Reisverslag Ethiopië 2009

Ethiopië: onontdekte schoonheid

Ethiopië heeft zijn imago niet mee. Hoewel het al lang geleden is, staat bij velen de hongersnood van 1985 nog sterk in het geheugen gegrift en ook de onrustige regio doet velen aarzelen om Ethiopië te bezoeken. Maar Ethiopië is mooi en bijzonder: vanwege de natuur, de mensen, de bezienswaardigheden en de unieke cultuur. Ethiopië is een land als geen ander…..

Addis Abeba
Addis Abeba (of gewoon ‘Addis’ zoals de lokale bevolking het liefkozend zegt) is een typische grote Afrikaanse stad. Druk, groot en onoverzichtelijk. Maar tegelijkertijd is het dè plek in Ethiopië waar je voorraden kunt inslaan en waar je tours kunt boeken. Daarnaast is Addis veel veiliger dan andere grote Afrikaanse steden. Lekker in je eentje rondlopen is geen enkel probleem.
Leuk aan de hoofdstad zijn de vele terrasjes. Ga zitten voor een vers fruitsapje, een stuk taart of een kop koffie, buna, waar Ethiopië bekend om staat en laat het straatleven aan je voorbij trekken.
Wij bezochten de kerk Kiddist Maryam. Bij binnenkomst vragen wij ons af hoe we nu in het mausoleum van Menelik II, onder de kerk, kunnen komen. De huispriester begrijpt onze vragende blikken en rolt de vloermat op. Er komt een luik tevoorschijn van waaruit de wierook ons tegemoet walmt. Hier kunnen we naar beneden om de grafkisten van Menelik en zijn vrouw te bekijken.
Om iets te weten te komen over de cultuur van het land zijn ook het Nationaal Museum of het Ethnografisch Museum een bezoekje waard.

Historische route
Na een paar dagen Addis Abeba staat onze Toyota Landcruiser voor de deur en maken we kennis met chauffeur Demis. Hij neemt ons mee naar het noorden van Ethiopië om de vele (religieuze) bezienswaardigheden te bezoeken. We vertrekken uit Addis om meteen de bergen in te rijden. Wat een verrassing! Nog steeds hebben we het beeld in ons hoofd van een droog woestijnland, maar dat moeten we meteen bijstellen. De bergen zijn groen en weelderig begroeid met bomen, bloeiende planten en gewassen zoals tef (basisgrondstof voor het lokale voedsel injera) en granen. Het lijkt wel Oostenrijk in de zomer.
We bezoeken onderweg het klooster van Debre Libanos waar we een rondleiding krijgen van een goed Engelssprekende priester. Ook maken we onderweg kennis met de vriendelijke en nieuwsgierige bevolking. Van jong tot oud, iedereen gaat graag op de foto. Onder grote hilariteit worden de digitale foto’s vervolgens bekeken. We merken ook dat Ethiopiërs een trots en ijdel volk zijn: als ze de foto zelf niet geslaagd vinden, moet er opnieuw geposeerd worden en wordt het resultaat kritisch bekeken.
De volgende stop is Bahir Dar. Een relaxte plaats aan de oevers van Lake Tana, waar je een boottocht kunt maken langs verschillende kloosters en kerken die op eilandjes in het meer liggen. Wij bezochten in één ochtend drie kloosters. Allen even kleurrijk. De priesters laten je graag de artefacten zien: heilige boeken en kruizen, vaak eeuwen oud. Ook mag je van het heilige water drinken. De Ethiopische pelgrims staan ervoor in de rij, maar wij kunnen dit maar beter overslaan. Vanuit Bahir Dar kun je ook nabijgelegen watervallen bezoeken. Het stadje zelf is gezellig, er zijn een aantal leuke restaurants en café’s met dakterras waar je heerlijk kunt zitten met een lokaal gebrouwen St. George biertje.
Ook in de steden Gondar en Axum geen gebrek aan bezienswaardigheden. In Gondar de Royal Enclosure, een verzameling kastelen en bijgebouwen van keizer Fasiledes. Wij wanen ons echte ridders in een kasteel dat zo in Schotland had kunnen staan. Elders in de stad kun je het zwembad van Fasiledes bezoeken, een mooie rustige plek. Wat je echt niet mag missen in Gondar is de Debre Birhan Selassie kerk, volgens velen de mooiste kerk in Ethiopië. Vergeet niet naar het plafond te kijken: de honderden engelengezichten staren terug met grote ogen.
Axum is bekend vanwege zijn stelae, pre-christelijke metershoge grafmonumenten die mooi gedecoreerd zijn. Hoewel het stelae-veld in Axum zelf het meest bijzonder is, zijn ook buiten Axum een aantal archeologische sites te bezoeken. Deze kun je goed in een halve dag bekijken. Ook de kathedraal Tsion Maryam is interessant om te bezoeken, hoewel de oudste en meest interessante kerk op het complex alleen door mannen bezocht mag worden. Voor mij zat er niks anders op, dan lekker in de schaduw van de olijvenboom te zitten en een eindeloze stroom souvenirverkopers aan me te zien voorbijgaan.
Onderweg naar Axum kun je ook een bezoek brengen aan Debre Damo, een afgelegen klooster in een droger en bergachtig gebied. Ook dit klooster is enkel toegankelijk voor mannen, maar als vrouw vermaak je je ook met de dorpskinderen en met het kijken naar de talloze mannen die de klim naar de top maken. Debre Damo is namelijk alleen te bereiken door langs een leren touw 16 meter omhoog te klimmen. Bovenop de berg vinden de heren een dorp voor priesters en kloosterlingen en enkele kerken. Dames, wees gerust, als de dorpskinderen net iets te brutaal worden, blijkt dat de poortwachter boven op de berg alles goed in de gaten houdt. In mijn geval was hij binnen één seconde beneden (mission impossible was er niks bij) en de net nog erg stoere jochies waren binnen een halve seconde naar de andere kant van de berg gevlucht. Er bleven tien eenzame slippers en enkele schoolboeken achter.

Simien Mountains National Park
Onderweg van Gondar naar Axum ligt het Simien gebergte. Simien is schitterend groen en vooral in het najaar staat alles vol met bloemen. De hoge bergen nodigen uit tot schitterende wandelingen met uitzichten waarbij je je in de Grand Canyon waant. Onder begeleiding van een gids en een gewapende scout kun je wandeltochten maken van een of meerdere dagen waarbij je onderweg kampeert. Tijdens het wandelen ontmoet je de endemische Gelada baviaan. Deze vriendelijke apen trekken in grote troepen door het gebied. Je kunt urenlang kijken naar de grote stoere mannetjes met lange manen en de spelende kleintjes. Moeilijker te vinden is de Wala Ibex, een geit met grote ronde horens, die graast op de bergkliffen. De gidsen en scouts doen er alles aan om jou te laten genieten van de lokale wildlife, maar om de Ibex te zien heb je ook een dosis geluk nodig (en een verrekijker is ook handig).

Werelderfgoed Lalibela
De rotskerken van Lalibela zijn dè attractie van Ethiopië. Trek minstens een hele dag uit om de kerken van Lalibela te bekijken en investeer in een goede lokale gids. Twee groepen van rotskerken, zeven in het zogenaamde noordwestelijke cluster en vijf in het zuidoostelijke cluster, zijn met elkaar verbonden door gangen, tunnels en trappetjes. Zonder gids loop je het risico zomaar een of meer kerken te missen omdat je de weg niet kunt vinden. Naast veel toeristen worden de kerken ook bevolkt door vlooien, veel vlooien, dus bereid je voor op kriebelende onderbenen. De kerken van Lalibela zijn in hun geheel uitgehouwen uit de rotsen; een karwei waar duizenden arbeiders in totaal 23 jaar aan gewerkt hebben. Iedere kerk heeft een huispriester. Foto’s maken mag, maar de priesters houden niet van flitslicht. Als je een foto met flits wilt maken zetten ze een stoere zonnebril op.

De fraaiste kerk staat alleen: Bet Giyorgis, een monolitische kerk in een kruisvorm. Wij vroegen onze gids Abebeh om hier iets voor sluitingstijd (vijf uur) te zijn. Het mooie avondlicht kleurt de kerk zachtroze en naast de schoolkinderen die de site gebruiken als sluiproute van school naar huis heb je de kerk geheel voor jezelf. Een mooie afsluiter van een dag vol indrukken in deze drukke plaats.
In de omgeving van Lalibela zijn vele kerken en kloosters te bekijken. Wij kozen op aanraden van Abebeh voor Yemrehanne Kristos. Je moet er wel wat voor over hebben, in de landcruiser anderhalf uur lang african massage over de zeer slechte weg en een korte, steile klim naar het klooster dat gelegen is op 2700 meter. Dit klooster is opgebouwd onder een rots en is rijkelijk versierd aan de binnenkant met mooie geometrische patronen. Bijzonder èn eng is dat verderop in de grot de lichamen van zo’n 10.000 pelgrims liggen. De skeletten liggen open en bloot op de grond zover je kunt kijken.
Als je op zaterdag in Lalibela bent kun je net als ons in de ochtend of vroeg in de middag de markt bezoeken. Op deze markt is van alles te krijgen: kleding, voedsel en vee. Wil je wat meenemen naar huis, kijk dan eens naar de sandalen van autobanden, de wierookbranders, de witte sjaals met mooie kleurrijke borduursels of de koffiepotten van klei.

De route naar het zuiden
Vanaf Lalibela zakken we af naar het zuiden. De vriendelijke mensen onderweg blijven ons het meest bij. Vrouwen die op eindeloos lange wegen sjouwen met hout op hun rug, kinderen zo jong als vier jaar oud die de verantwoordelijkheid dragen voor een kudde vee, mannen die aan het oogsten en ploegen zijn. De kinderen onderweg maken we blij met fluitjes, waarvoor steeds een oorverdovend fluitconcert onze beloning is. Wil je graag een huisje van binnen bekijken, dan is dit meestal geen probleem.
Ben je op maandag in de buurt van Bati, dan is de veemarkt zeer de moeite waard. Op de kale vlakte in het dorp komen verschillende stammen zoals Afar en Oromo bij elkaar om geiten, schapen, ezels, koeien, ossen en kamelen te verhandelen. Loop naar de achterkant van het terrein een heuvel op voor een mooi uitzicht over de mensen- en dierenmassa. Naast de veemarkt is er ook een gewone markt, met name in de straat waar qat verhandeld wordt zit de sfeer er vroeg in de ochtend al goed in en word je snel uitgenodigd om wat qat te kauwen.
Richting het zuiden verandert het landschap. Het wordt warmer, droger en de begroeiing lager. De wegen zijn lang en recht en je deelt ze met de vele vrachtwagens die van en naar Djibouti rijden. Er komen laadbakken vol kamelen voorbij, bedoeld voor de export naar oliestaten. Wie had dat gedacht ! Wij stopten onderweg in een echt truckerscafé met een ‘lounge-sfeer’. Dakzeiltje en een paar matrassen op de grond. Heerlijk ontspannen op het heetst van de dag … de bierconsumptie van de truckers was wel een beetje verontrustend.

Nationale Parken
In het midden en zuiden van Ethiopië kun je een aantal nationale parken bezoeken. Verwacht niet de Big Five te zien. Op een sporadische leeuw na, is het grote wild in Ethiopië uitgestorven. Wat een mooie bijkomstigheid van dit treurige feit is, is dat je tijdens de safari uit de auto kunt stappen en kunt rondwandelen. In Awash NP kun je bijvoorbeeld gazelle, antilope, wrattenzwijnen, apen en oryx zien. Rondom Lake Langano komen de vogelaars aan hun trekken. Het nabij gelegen Abijata Shala NP is wat teleurstellend qua wildlife (op struisvogels na) maar het uitzicht vanuit de bergen op de meren is schitterend.
Bouw een rustdag in bij een van de resorts aan Lake Langano. Wij genoten van de vergane glorie-sfeer van het enigzins overprijsde Bekele Molla resort. Reserveer van tevoren zodat je een bungalow met zeezicht krijgt.
Veel bezoekers van Ethiopië doen het stadje Arba Minch aan. Het is dè uitvalsbasis voor het diepe zuiden, maar het stadje zelf heeft ook veel te bieden. Maak een boottocht over Lake Chamo op zoek naar krokodillen en nijlpaarden. Verbaas je over de vissers die tot hun midden in het water staan, terwijl de krokodillen op een paar meter afstand liggen te soezen. Let ook op de boomtoppen om de machtige zee-arenden te spotten die azen op een lekker visje.
Ga vooral ook naar Nechisar NP. Dit park wordt weinig bezocht vanwege de slechte staat van de wegen, maar een 4x4 landcruiser moet het aankunnen. Zoek een stoere chauffeur en heb, net als ons, het park helemaal voor je alleen. Urenlang reden we rond tussen kuddes zebra, hartebeesten, gazelle en bavianen. Ook hier kun je weer zonder zorgen de auto uit om de benen te strekken of in ons geval om een lekke band te verwisselen.

Aregash Lodge
Verwacht in Ethiopië geen luxe. Het is nu eenmaal een arm land. Veel mensen, vooral op het platteland, hebben het moeilijk en zijn voor hun primaire levensbehoeften afhankelijk van (internationale) hulp. Logisch gevolg is dat ook toeristische infrastructuur, de hotels en de restaurants, erg eenvoudig is. Stel je er bijvoorbeeld op in dat er soms geen (warm) water is of electriciteit.
Wil je toch enkele dagen in stijl overnachten, dan raden we je Aregash Lodge aan. Reserveren is een must ! Deze lodge ligt bij het dorpje Yirga Alem, niet ver van het leuke stadje Awassa. Je kunt overnachten in een van de tukuls, een traditionele hut. De lodge organiseert wandelingen in de omgeving. Je kunt koffie- en bananenplantages bezoeken en je ontmoet onderweg gastvrije boeren die je in hun huisje uitnodigen. Iedere avond organiseert de lodge een traditionele koffieceremonie en worden de hyena’s gevoerd. Het eten is heerlijk met veel producten van eigen land, vooral de zelfgemaakte jams bij het ontbijt zijn om je vingers bij af te likken. Ben je op zondag in de regio, bezoek dan Awassa om net als de Ethiopiërs te brunchen op een van de vele terrassen.

Waarom naar Ethiopië ?
Ethiopië is bijzondere en een unieke reisbestemming. De bezienswaardigheden in het noorden vind je nergens anders ter wereld. De verscheidenheid in natuur en landschappen is enorm. Maar wat Ethiopië echt bijzonder maakt, zijn de mensen. De Ethiopiërs zijn sterk, trots en ijdel, hoe moeilijk ze ook het ook hebben. De glimlachen onderweg draag je voor altijd bij je. Veel bezoekers reizen met binnenlandse vluchten om de enorme afstanden te overbruggen, onze tip is om je hele reis overland te doen. De wereld trekt aan je voorbij en het ritme van het land openbaart zich. Heel vroeg kom je de talentvolle hardlopers tegen die zich klaarstomen voor een internationale carrière, iets later de vrouwen die met hun ezels volgepakt naar de markt vertrekken. ’s Middags de schoolkinderen op weg van school naar huis en rond vijf uur de herders die terugkeren met hun vee. Stop regelmatig. Kijk hoe de boeren oogsten, stop bij kleine cafeetjes in dorpjes, speel tafelvoetbal of pingpong met de lokale jeugd en zie hoe de oudere heren de beste schaduwplekjes van het dorp bezet houden. Geen dag op de weg is hetzelfde, het verveelt nooit en die african massage hoort er nu eenmaal bij !